دانشکده پزشکی

رشته جراحی مغز و اعصاب یک شاخه تخصصی بالینی از علوم پزشکی است که فراگیرندگان آن در زمینه های مربوط به مشکلات سیستم عصبی مرکزی، محیطی، سیستم عصبی خودکار، جمجمه، ستون فقرات و سایر ساختارهای حمایت کننده آن به مطالعه می پردازند و در جهت تشخیص، درمان جراحی، غیر جراحی، مراقبت و بازتوانی انواع بیماری های مربوط به آنها اقدام می کنند.

طول آموزش در این دوره 5 سال است.

الف :درجهان

باتوجه به یافته های باستان شناسی به نظر می رسد که بیش از پنج هزار سال قبل جراحی هایی برروی مغز وجمجمه انجام می شده است که بعضی از بیماران، مدتها پس از عمل، زندگی کرده اند. جمجمه های یافت شده در چند نقطه موید انجام این اعمال بوده است که ظاهرا از ابزارهای سنگی هم استفاده شده است . در مصر زمان فراعنه نیز اعمال جراحی برروی جمجمه ومغز رایج بوده است . در دوران پس از رنسانس اعمال مختلف برروی جمجمه وستون فقرات توسط جراحان اروپائی انجام می شده است ولی ایجاد رشته تخصصی جراحی مغز واعصاب در سال 1887 میلادی توسط سرویکتور هورسلی در انگلستان بنیان گذاری شد و با فاصله کمی در آمریکا توسط کوشینگ توسعه یافت .ابداع آنژیو گرافی توسط اگاس مونیتز پرتقالی در سال 1915 یک پله اصلی در پیشرفت چراحی مغز واعصاب می باشد که بعدا باپیدایش ابزارهای تشخیصی مانند سی تی اسکن درسال1970 وMRI در سال 1980 میلادی و اسکن ایزوتوپ وغیره وتکامل علم نوروآنستزی در تعالی این رشته نقش اساسی داشته اند و اکنون این رشته یکی از بزرگترین و پیشروترین رشته های تخصصی پزشکی در جهان می باشد.

ب : در ایران

در کاوش های باستان شناسی شهر سوخته زابل جمجمه هایی پیداشده که در زمان حیات تحت عمل قرار گرفته اند و متعلق به حدود پنج هزار سال قبل می باشد. در دوران بعد گزارش های واضحی از اعمال جراحی مغز و ستون فقرات دیده نمی شود، زکریای رازی در دو جلد کتاب الحاوی به اعمال جراحی مغزواعصاب اشاره شده است ، ابن سینا نیز یکی از بیماری های شایع جراحی مغز و اعصاب یعنی نورالژی عصب 3 قلو را به خوبی شرح داده و علل بروز آن رابه نحوی بیان کرده است که تا به امروز چیزی به آن اضافه نشده است.

در ایران معاصر همراه با پیشرفت جراحی مدرن بعضی اعمال جراحی مغز و اعصاب مانند تخلیه هماتوم داخل جمجمه و اعمال ستون فقرات توسط جراحان عمومی، مخصوصا پروفسوریحیی عدل انجام میشده است. ولی رشته تخصصی جراحی مغز و اعصاب وبرنامه این رشته در سال 1330 توسط آقایان پروفسورنصرت ا... عاملی و پروفسورابراهیم سمیعی پایه گذاری شد. ابتدا در دانشگاه تهران و پس از آن بطور محدود در شیراز، تبریز، مشهد و اصفهان مراکزی بوجود آمد .اولین آزمون تخصصی رسمی این رشته برای تائید تخصص دستیاران در سال 1345 توسط هیئت ممتحنه ای مرکب از جراحان اعصاب ،نورولوژیست ،پاتولوژیست،روانپزشک ،رادیولوژیست ،جراح عمومی و متخصص داخلی در دانشگاه تهران برگزار گردید. اکنون این رشته تخصصی همگام با پیشرفت های جهانی در ایران هم توسعه چشمگیری دارد، بطوریکه در حال حاضر بیش از سیزده مرکز آموزشی و متجاوز از پنجاه مرکز جراحی اعصاب در سراسر ایران فعال است. برنامه رشته تخصصی جراحی مغزواعصاب از سال 1330 به بعد چند بار بر اساس نیاز ،مورد باز بینی قرار گرفته وآخرین بازبینی در سال 1363 بوده که تاکنون ادامه داشته است.